Zo houd je straks positieve veranderingen vast
Kijk naar wat je nu al regelmatig doet en straks wilt vasthouden
Stel je voor… Je fietst altijd op dezelfde manier naar je werk. Maar op een dag is je vaste route afgesloten – wegwerkzaamheden – en moet je omrijden. Vervelend. Maar de nieuwe route blijkt best aantrekkelijk. Fijne straten, fraaie bomen. Je vraagt je af: als straks mijn oude route weer kan, blijf ik dan toch die nieuwe weg volgen?
Op dit moment is de coronacrisis voor veel mensen zo’n wegomleiding. Met nare gevolgen aan de ene kant, maar ook met positieve effecten. Omdat we niet naar kantoor mogen, ontdekken we dat thuiswerken zo gek nog niet is. Omdat we niet uit eten kunnen, besteden we meer aandacht aan de maaltijd thuis. Dat soort dingen.
Wat nu als je straks, wanneer de maatregelen versoepeld worden, een paar van die goede, nieuwe routines wilt vasthouden? Drie factoren spelen daarbij volgens gedragswetenschappers dan een belangrijke rol: capaciteit (wat kun je), motivatie (wat wil je) en omgeving (bieden je sociale en fysieke omgeving de gelegenheid om te doen wat je wilt). Een beetje toelichting en een paar tips.
Capaciteit
Onze vaardigheden spelen een belangrijke rol in het volhouden van gedrag. Wie nu nog steeds niet handig is met Zoom of Teams, kiest straks liever voor een live ontmoeting dan een online vergadering. Maar ik ken ook een adviesbedrijf dat wekelijks interne webinars organiseert om steeds beter worden in het leiden van online workshops en vergaderingen. Grote kans dat zij, voor een deel van hun werk, dat digitale samenwerken zullen volhouden. De les: wanneer je een nieuwe routine straks wilt vasthouden, moet je zorgen dat je er nu echt goed in wordt.
Motivatie
Motivatieprocessen zijn grillig. Vaak strijden diverse driften, verlangens en plannen om voorrang met elkaar. En allerlei irrationele processen zorgen dat de ene wens de andere verslaat. Een klein pleziertje op de korte termijn wint het bijvoorbeeld vaak van een grotere beloning op de lange termijn. Motivatie is een onbetrouwbare bondgenoot.
Wat kan helpen is ‘waarderend onderzoek’. Kijk naar wat je nu, in deze periode, al regelmatig doet en straks zou willen vasthouden en uitbouwen. Blijkbaar gaat het hier om gedrag waar voor jou voldoende motivatie aan vastzit. En dat gedrag is eenvoudiger vol te houden dan allerlei gedrag waar je alleen over leest of fantaseert.
Omgeving
Dit is wellicht de belangrijkste factor. De huidige crisis laat zien hoe vlot we ons gedrag – bewust en onbewust – aanpassen als de omgeving verandert. Sociale en fysieke elementen in die omgeving, zoals beelden van coronapatiënten op de IC, regels van de overheid en voorbeeldgedrag van andere mensen, hebben razendsnel geleid tot grote veranderingen.
Hoe kun je de factor omgeving inzetten om straks positieve routines vast te houden? Vraag je allereerst af: wat is er nodig in de fysieke omgeving om het nieuwe gedrag zo makkelijk mogelijk te maken? Gedrag dat ons ongemak oplevert, is meestal geen lang leven beschoren. Dus: als je wilt blijven thuiswerken, richt dan een aantrekkelijke werkplek in. En spreek concrete regels af in het bedrijf waar je werkt. Zodat je – net als nu – je op je gemak voelt wanneer je bepaalde dagen thuiswerkt.
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)
