Winterdip? Dit helpt

‘De dagen worden korter', zeggen we als het winter wordt. Het grappige is dat een dag in de zomer net zolang duurt als in de winter. Wat we bedoelen is dat de zon in de winter minder uren boven de horizon uitkomt dan in de zomer. Dat kan behoorlijk wat gevolgen hebben voor je lichaam. We houden nog net geen winterslaap, zoals beren en marmotten, maar veel mensen ervaren dat het in de winter allemaal een stukje minder gaat.

De oorzaak?

Het heeft te maken met het licht. Hormonen fluctueren volgens een aantal ritmes: een dagritme, een maandritme (de vruchtbaarheidshormonen bij vrouwen) en een jaarritme. Deze hormonen worden aangestuurd door de biologische klok en die wordt afgesteld door de cyclus van licht en donker.

In het zonlicht maakt je lichaam serotonine aan. Serotonine wordt vaak een ‘gelukshormoon’ genoemd omdat het je een goed gevoel geeft: het maakt dat je tevreden en positief bent en er zin in hebt. Ook onderdrukt het de eetlust een beetje. Als het donker wordt, begint het lichaam een deel van de serotonine om te zetten in het slaaphormoon melatonine.

Pieken en dalen

's Zomers verloopt dit hormonenspel dankzij de lichte dagen met duidelijker pieken en dalen dan 's winters. Als het hormoonspel in de winter afvlakt, gaat het allemaal wat minder vlot. Je kunt je een beetje sloom voelen en meer slapen. 's Morgens opstaan is moeilijker. Ook hebben de meeste mensen meer behoefte aan koolhydraten – aanwezig in bijvoorbeeld suiker, pasta, en aardappels. Door die trek ga je iets meer eten. Daardoor kun je in de winter iets zwaarder worden, gemiddeld zo'n 2 kg per persoon, maar bij sommigen kan het meer zijn. Meestal verdwijnen die kilo's weer in de lente als je actiever wordt.

Mensen die er aanleg voor hebben, kunnen zelfs een winterdepressie krijgen. Behalve een beetje aardig zijn voor jezelf, is er een aantal dingen dat je kunt doen om de donkere dagen zo goed mogelijk door te komen:
 

4 tips voor fitte wintermaanden

1. Ga zo vaak mogelijk naar buiten (wandelen, fietsen). Zelfs een beetje 'buitenlicht' kan helpen om je biologische klok beter af te stellen, waardoor je minder last hebt van de wintermalaise.
2. Blijf bewegen! Ook al ben je 's avonds moe, ga even een paar blokjes om. Twee tot drie kilometer flink doorstappen kan al genoeg zijn om je beter te voelen en ook de gewichtstoename in de hand te houden.
3. Mijd 's avonds het blauwe licht van kunstlicht en beeldschermen. Dit licht verstoort je slaap-waakritme, waardoor je moeilijk inslaapt en 's morgens nog lastiger je bed uitkomt. Dus: computer uit en steek bijtijds de kaarsjes aan. Of draag desnoods een bril met amberkleurige glazen als je televisie kijkt. 
4. Maak gezonde keuzes: liever winterkost (aardappels, peulvruchten en volkoren granen) dan zoet en vet feestsnoep (pepernoten, marsepein en speculaas). Zo houd je de winterkilo's in de hand.

Toch een winterdip?

• Daglichtlampen zijn werkzaam tegen de winterdepressie.

• Van Sint Janskruid is aangetoond dat het de symptomen van een winterdepressie kan verminderen. Het is verkrijgbaar als zelfhulpmiddel.