Eet vandaag nog gezond, en vermijd ultra-processed foods

Ultra-processed foods zijn producten die voornamelijk zijn samengesteld uit sterk bewerkte ingrediënten zoals suiker, zout, bloem en palmvet. Ze bevatten nauwelijks voedingsstoffen of vezels en zijn alleen maar lekker omdat er veel suiker of andere smaakstoffen in zitten. Ze zijn niet alleen zo ongezond om wat erin zit, maar ook omdat ze overal goedkoop te vinden zijn en makkelijk te eten.

Hoe herken je ultra-processed foods?

De krentenbol, croissant, eierkoek, kaasstengels, cruesli of sultana die we dagelijks onderweg naar werk of tijdens de koffie eten zijn niet de producten waarvan we meestal denken dat ze zo ontzettend ongezond zijn. Maar ook deze producten zijn gemaakt van variaties van bloem, suiker, zout en lang-houdbaar vet en dragen niet bij aan een gezond eetpatroon. Ultra-processed foods zijn meestal verpakt en lang houdbaar buiten de koelkast (omdat er zoveel zout en suiker in zit), zijn vaak ultra lekker, overal te koop en je kan er heel veel van eten zonder dat je vol zit.

Je vindt ze echt overal, in elke winkel, het station, de automaat of kantine op scholen en kantoren: chips, dropjes, chocoladerepen, gevulde koeken en pepermuntjes. Naast bijna al het gebak, koek, zoute snacks en snoep worden ook ook hotdogs, pizza, nuggets, burgers, pudding, chips en frisdranken onder de ultra-processed foods geschaard. Wetenschappers hebben sinds kort deze voedingsmiddelen als een aparte groep aangemerkt[^1].

Zelfgebakken ultra-processed muffins zijn niet gezonder

Het klinkt erg romantisch, zelf op zondagmiddag je eigen cake bakken of zelfgemaakte koekjes op kantoor uitdelen. Het lijkt stukken gezonder dan een pak roze koeken uit het plastic halen en die op een schaal aan je bezoek serveren. Als we alleen maar gebakjes, ijsjes en koekjes zouden eten wanneer we er zelf uren voor in de keuken moeten staan, zou het ook wel loslopen met hoeveel koek en gebak we eten.

Maar ook een zelfgemaakte cake is nog steeds ultra-processed en is dan ook niet gezonder dan een cake die je voor 99 cent kan kopen bij de buurtsuper. Beiden bestaan uit ingrediënten die zo bewerkt zijn dat er geen voedingstoffen meer inzitten. Behalve misschien de eieren uit je cake recept bestaat al het gebak, koek, snacks en snoep uit ingrediënten die je voor je gezondheid beter kunt vermijden. Kijk maar eens op de ingrediëntenlijst van ontbijtkoek, speculaas, lollies, of zoute stengels, als je naar de ingrediënten zou kijken heb je geen idee wat het eindproduct precies is, ze bestaan allemaal uit combinaties van dezelfde ingrediënten.

Hoe eet je gezond zonder ultra-processed foods?

Als je al deze ultra-processed foods bomvol suiker en zout zou laten staan ben je hartstikke gezond bezig. Je kan deze tussendoortjes vervangen door vers fruit (in zijn geheel of voorgesneden), een volkoren cracker met pindakaas, een handje ongezouten noten, snacktomaatjes, een bakje yoghurt of kwark met muesli of bijvoorbeeld worteltjes, selderij of broccoli met humus dip.

De volgende keer wanneer je wordt verleid door een stukje tompouce kun je jezelf afvragen “heb ik er zoveel zin in dat ik met liefde 2 uur in de keuken sta om het zelf te maken?”. Want af en toe een koekje is natuurlijk helemaal niet slecht voor je gezondheid. Vind je het lastig om ze te vermijden in de supermarkt? Loop dan niet de schappen door, maar blijf aan de buitenrand van de supermarkt waar je alle verse producten, groenten, fruit, verse vis en vlees, melk en yoghurt vindt.

Dit blog in de reeks 'Eet vandaag nog gezond, en...' is geschreven door de diëtisten en voedings- en gezondheidswetenschappers van I'm a Foodie.