'Was ik maar nooit met roken begonnen'

“Ik rookte mijn eerste sigaretje op mijn veertiende. In spijkerjasje. Ik voelde me heel wat. Maar ik vond het maar niks”, weet Jan zich te herinneren. Zijn hele familie rookt maar Jan weerstaat de verleiding. Tot hij op de HTS tijdens het klaverjassen een shag draait. En nog één. “Op den duur kocht ik zelf een pakje en toen was ik verloren. Destijds rookte ik misschien vijf, zes sigaretten per dag. Toen ik aan werk ging, liep dat op tot twintig.”

Zijn eerste serieuze stoppoging doet Jan als hij vader wordt. Er volgen veertien pogingen, de ene keer met behulp van boeken, de andere keer door medicatie of acupunctuur. Maar het gaat telkens mis bij die ene ‘gezellige’ excuuspeuk. Die ene sigaret die hij op het terras, na een dag tuinieren of na een overleg, wel denkt op te kunnen steken. “Maar na die ene volgde altijd een tweede, derde, vierde.”

Laatste sigaret

Het is 2 juni 2017 als Jan dan toch de laatste der laatsten opsteekt. “Ik was klaar met het gepiep en gehijg en voelde me op het werk een paria. Het hoort gewoon niet, roken op een plek waar alleen al 30 tot 40 procent van de patiënten een oncologische aandoening heeft waarin nicotine een rol heeft. Je moet hier gewoon niet willen roken.”

Uiteindelijk wordt Jan zijn verslaving de baas door intensieve begeleiding van een verslavingsarts. Ook gebruikt hij de Quit Smoking app, via welke hij in contact komt met lotgenoten. De app houdt ook bij hoeveel dagen Jan is gestopt en hoe zijn gezondheid verbetert. Nu Jan is gestopt, voelt hij zich beter. “De stress van: Heb ik nog sigaretten? Is er een rookruimte? Waar is de aansteker? Kan ik nog snel eentje opsteken? ben ik kwijt. Dat voel goed. Fysiek voel ik me niet veel beter. Daar ben ik eerlijk in. Ik ben astmatisch, dat helpt niet. Maar sinds ik ben gestopt, ben ik 10 kilo zwaarder. Als ik stress heb, is er niet meer dat vriendje om op te steken. Het is lastiger die gewoonte te doorbreken dan fysiek af te kicken. Ik heb bewust ruimte in mijn agenda gemaakt om stress los te kunnen laten. Maar op die vrije momenten, is er soms nog de onrust.”

Rook

De rook die hem tegemoet komt als hij het Poortgebouw uitloopt, helpt niet. Dit gebouw grenst aan openbaar terrein. Werknemers en patiënten verzamelen zich er om te roken nu dit sinds 1 januari 2019 niet meer mag op UMCG-terrein. Hoewel veel mensen dit respecteren, treft Jan nog regelmatig rokers aan. “Ik ga dan het gesprek aan. Sommige mensen worden al agressief als ik naar ze toe loop. Of ze negeren me juist. Maar ik houd vol. Ik vind dat we elkaar als medewerkers móeten aanspreken, op een vriendelijke manier. Dat we de komende tien, twintig jaar onze boodschap blijven herhalen zodat kinderen straks in een nicotinevrije omgeving kunnen opgroeien.”

Jan vindt ook dat het UMCG medewerkers en patiënten de helpende hand moet bieden. Hij weet hoe belangrijk die is. Want jezelf bevrijden van een verslaving is moeilijk. En stilstaan bij de gevolgen ervan pijnlijk. “Het is maar goed dat ik niet naar binnen kan kijken. Naar mijn longen. Die heb ik aardig vernield … Als ik terugkijk, denk ik: was ik maar eerder in staat geweest om te stoppen. Of eigenlijk: was ik er maar nooit aan begonnen.”

Stoppen met roken? Jan helpt!

• Schrijf op waarom je wilt stoppen. Dat geeft houvast. Op mijn laatste briefje stond: minder stinken, betere kleur, gezonde adem, betere gezondheid.
• Zoek goede ondersteuning. Van een professional of vriend. Heb dagelijks contact en gaat het even niet, praat erover!
• Weet dat je altijd opnieuw kan beginnen. Als je ‘faalt’, is er altijd een nieuwe kans. Je bent geen loser. Je bent verslaafd, dat is erg genoeg. Maar weet dat je het elk moment op nieuw kan proberen.