Altijd en overal een vakantiegevoel
Deskundigen geven tips
Lange zomeravonden met rosé, blote voeten in het zand en doen waar we zin in hebben. We kijken lang naar onze vakantie uit, maar voordat we het weten zitten die paar weken erop en is het werkritme er weer ingeslopen. Kan dat niet anders? Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat er wel degelijk manieren zijn om het vakantiegevoel langer vast te houden.
Vakanties zijn vaak hoogtepunten in het jaar. We ervaren de vrijheid om te doen waar we zelf zin in hebben. Hoeven niet naar een baas te luisteren, geen wekker te zetten. Het is belangrijk om regelmatig helemaal te ontspannen zodat de batterij kan worden opgeladen. Misschien onderschatten we het belang van vakantie, gezien het feit dat Nederlandse werknemers per jaar 17 miljoen vakantiedagen overhouden, zo blijkt uit onderzoek (depers.nl, 2009). Gemiddeld houden we 2 vakantiedagen in het jaar over en 15% laat zelfs meer dan tien dagen liggen.
Onbeperkt vakantie
Dit is zeer onverstandig, zo blijkt ook uit het boek ‘Wie (niet) reist is gek’ van psycholoog en hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen Ap Dijksterhuis. Hij stelt in zijn boek: “Het is de manier om ons brein soepel te houden, het reikt ons inspiratie en creativiteit aan, haalt vooroordelen onderuit, maakt gelukkiger en verlengt ons leven. We willen toch vooral een gelukkig, gezond en lang leven, rijkelijk gelardeerd met plezier, verwondering en inspiratie? En waar vind je dat? Overal! Behalve thuis, als je stil achter gesloten luiken blijft zitten.”
Grote succesvolle bedrijven als Hubspot, Evernote en Netflix voerden niet voor niets al jaren geleden een nieuw ‘onbeperkt-aantal-vakantiedagenbeleid’ in. Hubspot zegt: “Ons vakantiebeleid is dat we geen vakantiebeleid hebben. Als onze medewerkers vrij willen nemen, dan nemen ze vrij.” Je zou verwachten dat dit vreselijk uit de hand loopt, maar sinds de invoering van dit beleid is Hubspot uitgegroeid tot een van de grootste softwarebedrijven in Amerika. Een bedrijf als GoHealthInsurance.com met hetzelfde beleid zag een groei van 200% sinds de invoering.
Vakantiegevoel vasthouden
Ons vakantiegevoel vasthouden lukt gemiddeld twee tot vier weken. Jessica de Bloom is Arbeids- en organisatiepsycholoog en heeft als onderzoekster aan de Radboud Universiteit Nijmegen gewerkt. Zij schreef het populairwetenschappelijke boek ‘De kunst van het vakantievieren’ en stelt dat het helaas ook veel sneller kan gaan omdat oude patronen snel worden hersteld. Gelukkig zijn er manieren om het langer vast te houden.
3 manieren om het vakantiegevoel langer vast te houden
1. Let op het ‘fade out effect’
Je kunt je vakantiegevoel langer vasthouden als je goed hebt ‘afgeschakeld’ tijdens je vakantie. Dit wordt door onderzoekers het ‘fade out effect’ genoemd. Dus het werk en de dagelijkse beslommeringen zo goed mogelijk loslaten tijdens je vakantie. Liever geen mail checken, vragen beantwoorden van collega’s en simpelweg niet bereikbaar zijn. Dit doe je door helder te communiceren over je absentie en geen onafgerond werk achter te laten voor collega’s. Vermijd zoveel mogelijk vakantie-inhaal-werk door vooraf goed te plannen. En zet voor je vakantie de datum van je terugkomst in je out-of-officebericht twee dagen later dan de dag waarop je daadwerkelijk terugkomt. Zo heb je ruimte en tijd voor je volle e-mailbox en kun je rustig bekijken welke werkzaamheden prioriteit hebben.
2. Plan vakantiedagen en ‘vakantieavonden’
Volgens zakenman Gary Keller, auteur van ‘1 ding’ plannen de meest succesvolle zakenmensen al aan het begin van het jaar ruim voldoende vakantiedagen, omdat ze weten dat ze het meest productief zijn als ze voldoende vrij nemen. Ook blijkt uit Duits wetenschappelijke onderzoek* dat we het vakantiegevoel langer vasthouden wanneer we onze vrije tijd na de vakantie gebruiken om te relaxen. Dus niet stiekem werk inhalen op vrije momenten, en plan ontspanmomenten in. En prik voor het komende halfjaar alvast een paar vakantiedagen in eigen land. Een dagje wandelen in de natuur, een nachtje weg of iets wat je normaal niet zo snel doet zoals vliegeren op het strand, een wandeling op een blote voetenpad of waterfietsen. Of creëer in je huis een ‘vakantieplek’. Een hangmat in de tuin, een buitenkeuken of een leeshoekje in de serre. En neem regelmatig de tijd om herinneringen op te halen.
3. Oefening uit de hypnotherapie
Deze simpele oefening vanuit de hypnotherapie helpt om het zomerse gevoel vast te houden, ook als de zomer voorbij is. Neem op een fijn moment tijdens de vakantie even tijd om de omgeving heel bewust in je op te nemen. Gebruik daarbij alle zintuigen: zie alles om je heen, het zand, de bomen of het water. Ruik de geuren en hoor de wind of zee. Voel de warmte van de zon op je huid of een verkoelend briesje door het haar. Sluit de ogen en zie het plaatje zo gedetailleerd mogelijk voor je. Op momenten dat je het druk hebt of dat het buiten regent, kun je dit beeld heel bewust weer oproepen. Adem diep door en zie jezelf weer op die fijne plek. De hersenen associëren dit vervolgens direct met de vakantie en dat zal de bijbehorende gevoelens oproepen.
Liever lang of kort met vakantie?
In haar boek stelt De Bloom dat het soms beter is om vaker en korter met vakantie te gaan, dan een keer per jaar drie of vier weken. Dit omdat het vertrek en de terugreis van een lange vakantie voor velen stressverhogend is. Op werk moet veel worden voorgewerkt en na thuiskomt ligt er direct een stapel werk te wachten. En denk aan het inpakken, uitpakken, de enorme was bij thuiskomst en eventuele files. We hebben minder van die ‘voor- en nastress’ als we vaker korter op vakantie gaan.
- De Bloom et al. Effects of vacation from work on health and well-being: lots of fun, quickly gone. 2010.
- Fritz C & Sonnentag S, ‘Recovery, Well-Being, and Performance-Related Outcomes: The Role of Workload and Vacation Experiences’ (2006).