Omgaan met verlies van een dierbare

Geen twee mensen rouwen hetzelfde

Als rouwende zal je om je heen opvattingen horen over wat goed is om te doen. Joke Schippers, rouw en verliesdeskundige: “Iedereen rouwt op zijn eigen, unieke manier. Dit wordt ook bevestigd door onderzoek. Er is geen bestaansgrond voor algemeen geldende regels, zoals ‘na een jaar moet je verdriet toch over zijn’ of ‘je moet de overledene loslaten’. Of dat je bij rouwen bepaalde fasen doorloopt, waarbij je eerst diep door het verdriet en de pijn heen moet, voordat je weer verder kunt gaan met je leven.” Sommige opvattingen of reacties helpen jou, andere niet. Daarom is het belangrijk om stil te staan bij de vraag welke reacties jij graag zou willen ontvangen. Wat kun jij doen om te bevorderen dat je reacties ontvangt waar je steun uit kunt halen? Want iedereen die zich in een rouwproces bevindt, heeft behoefte aan steun en troost vanuit zijn omgeving.
 

Gedachten en gevoelens

Rouwen is gevoelens verwerken en gedachten bewerken. Je gedachten spelen een belangrijke rol bij hoe je je verlies beleeft en hoe je er mee omgaat. Na een verlies gaan er allerlei gedachten door je heen. Deze gedachten helpen je helaas niet altijd vooruit. Door het bewerken van de gedachten die jouw rouwproces belemmeren, kun je je beter gaan voelen.
 

Zorgen voor jezelf

Rouwen vergt veel van je, zowel geestelijk als lichamelijk. Daarom is het in een periode van rouw misschien wel extra belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Neem voldoende rust, eet en drink gezond en zorg ervoor dat je regelmatig beweegt. Maar neem ook de tijd voor ontspanning en activiteiten die je leuk vindt. Weer aan het werk? Je werk kan afleiding bieden na het verlies van een dierbare. Alleen je gevoelens en gedachten kun je natuurlijk niet uitschakelen op je werk. Rouwen vergt veel van je, waardoor werkzaamheden wellicht minder snel gaan of te zwaar voor je zijn. Daar hoef je je niet voor te schamen. Bespreek met je werkgever, eventueel een bedrijfsmaatschappelijk werker of arbo-arts wat je aankunt in je werk.
 

Betekenis en houvast

Verlies wordt draaglijker als er een betekenis aan te geven is. Betekenis geven wil zeggen dat je voor jezelf een verklaring of oorzaak voor het verlies hebt gevonden. Dit kan helpen het verlies een plek te geven. Daarbij is het niet belangrijk of je betekenisgeving waar is. Het gaat erom of het je houvast biedt. Op die manier kun je het verlies begrijpen en er misschien zelfs iets positiefs in zien. Bijvoorbeeld dat iemands lijden voorbij is, of dat het verlies de familie wel weer dichter bij elkaar heeft gebracht. Het verlies wordt dan draaglijker, waardoor je je beter kunt aanpassen aan de nieuwe situatie; een leven waarin je moet omgaan met het verlies van iemand die je dierbaar is. Het geeft je houvast in deze nieuwe situatie.
 

Hoe rouw jij?

Het is goed om stil te staan bij jouw verdriet. Wat zijn jouw reacties op het verlies? Welke gedachten, gevoelens, lichamelijke reacties en gedragingen ervaar jij? Wanneer je dat voor jezelf weet, kun je bekijken welke reacties jou helpen en welke je belemmeren bij de verwerking van het verlies. Het opschrijven of vertellen van jouw verhaal kan je lucht geven en inzicht geven in jouw manier van rouwen. Wees je bewust van jouw rouwproces, en probeer dat zoveel mogelijk te accepteren. Schippers: “Om in jouw rouwproces je weg te (blijven) vinden, kun je bijvoorbeeld mensen in je omgeving vragen je te steunen. Als jouw rouw er mag zijn van jezelf én je omgeving, kan het draaglijker zijn.”