Tv-maker bestrijdt op bijzondere manier eenzaamheid
'Ik gun iedereen een fijne oude dag'
Omdat haar moeder in een zorgcentrum langzaam vereenzaamde, besloot documentairemaakster Ina Spijk haar te helpen contact te maken met buren. Haar idee: als wij nou samen televisie gaan maken, hebben jullie straks van alles om over te praten! Wat begon vanuit een bezemkast groeide uit tot een mediaproject met en voor ouderen, Samen in Beeld-TV.
Toen Ina’s moeder op haar 70ste in een woon-zorgcomplex belandde, was het nog best een actieve vrouw. Ze kon nog fietsen, autorijden; ging lekker haar gang. Maar ouderdom komt met gebreken en toen dat allemaal niet meer kon, werd haar wereld steeds kleiner. Op bezoekjes van familie na zat ze vooral eenzaam in haar kamer.
Ina: "Contact met andere bewoners was er amper. Mijn moeder is erg gastvrij, maar zomaar even een praatje maken, vindt ze moeilijk. Steeds vaker gaf ze aan dat ze zich eenzaam voelde. Dat deed mij pijn. Want al ging en ga ik nog steeds vaak bij haar op bezoek; de meeste uren van de week zat ze toch alleen."
Een tv-zender tegen eenzaamheid
Op die momenten stond haar tv meestal ingestemd op het interne televisiekanaal. Een soort kabelkrant waarop verjaardagen van medebewoners werden aangekondigd en waar foto’s voorbij kwamen van eerdere uitstapjes en activiteiten in het zorgcentrum. De foto’s van haar medebewoners gaven haar een gevoel van herkenning. Alsof ze haar buren via de tv een beetje beter leerde kennen.
En toen kreeg Ina, als documentairemaakster, een idee. Wat nou als we die kabelkrant omvormen tot een échte tv-zender met bewegend beeld; met interviews met eenzame ouderen, reportages uit de buurt, een kookrubriek. Zou dat niet helpen om haar moeders eenzaamheid te verminderen? Nog dezelfde avond werkte Ina haar plan verder uit. Eén ding was namelijk meteen duidelijk: het project optuigen, zou veel tijd en energie in beslag nemen. En geld, dat Ina niet zomaar had liggen.
Anderhalf jaar. Zo lang duurde het uiteindelijk voordat Ina voldoende geld bij elkaar had om van start te gaan, want subsidieaanvragen lieten lang op zich wachten. "Eenzaamheidbestrijding bij ouderen was toen nog geen hot issue. Het programma Geer en Goor Zoeken Een Hobby was toen nog niet op de buis."
In die tijd dacht Ina af en toe wel aan opgeven, maar dan zag ze haar moeder weer, eenzaam en alleen voor die veredelde kabelkrant. Dit gaf haar de kracht om toch door te gaan.
'Studio' in oude medicijnkast
Toen Ina begon met het maken van het programma was lang niet alles perfect. Haar 'studio' was de oude medicijnkast van het verzorgingstehuis en de eerste maanden moest ze alles alleen doen. Toch deerde dit haar niets; de eerste uitzending moest gewoon knallen.
En dat deed-ie. Haar moeder straalde toen ze zichzelf terug zag op de feestelijke opening van het televisieprogramma, wat Samen in Beeld-TV is gaan heten. En ook de andere bewoners waren enthousiast, vooral over de rubriek waarin Ina bij bewoners op bezoek gaat om hem of haar uit te horen over zijn of haar leven vóór het woon-zorgcomplex.
"Ik weet nog goed hoe ik een frêle dame interviewde die vertelde dat ze als jonge meid maar liefst vijftien wereldreizen had gemaakt. Iets wat niemand nog van haar wist. Weken na de uitzending straalde ze nog steeds. Haar buren vroegen haar de oren van het hoofd. De gesprekken begonnen vanzelf te vloeien."
Dat is volgens Ina dan ook meteen het mooie van Samen in Beeld-TV. “Met reportages uit de buurt halen we de wereld van buiten naar binnen. Maar door ouderen hun kennis en geschiedenis met ons te laten delen, brengen we de wereld van binnen ook naar buiten."
Vele vrijwilligers
Inmiddels heeft Ina haar tv-zender uitgebreid door ook eenzame ouderen te benaderen die nog wel zelfstandig wonen en het programma uit te laten zenden op de lokale omroep. Ook heeft ze nu vele vrijwilligers, zowel jong als oud, aan haar verbonden.
Die vrijwilligers helpen haar onder andere om met de ouderen erop uit te trekken. Zo komen ze op plekken waar ze anders nooit (meer) zouden komen. Ina: "Voor onze Sinterklaasspecial zijn we deze week naar de bakker geweest. Daar gingen de ouderen zelf vloggen om te kijken hoe je borstplaat en pepernoten maakt. Mijn doel: een uniek tv-station in elk verpleeghuis. Want mijn moeder, 92 intussen, mag dan de liefste zijn; ik gun iedereen een fijne oude dag.”
Beeld: NU.nl / Iris Planting