Darmen: hoeder van je gezondheid… en je humeur

Al het eten dat via je mond binnenkomt, legt een lange weg af via de darmen. Tijdens die tocht wordt het door beweging en spijsverteringsenzymen fijngemaakt, omgezet in nuttige voedingsstoffen en vervolgens kan het worden opgenomen via de darmwand. Op die bouwstoffen en brandstoffen draait onze 'motor'. Dat doen de darmen niet in hun eentje. Ze krijgen assistentie van miljarden bacteriën die ook hun best doen om ons eten te verteren. Daardoor kunnen wij het beter opnemen en zij pikken ondertussen een graantje mee. We hebben met deze goede bacteriën (probiotica of darmflora) een symbiotische relatie: een waar elke deelnemer beter van kan worden.

Communicatie

Steeds duidelijker wordt dat het in de darmen niet alleen maar draait om het verteren van voeding, maar dat darmwand en bacteriën intensief met elkaar communiceren. Deze ‘crosstalk’ blijkt van invloed op bijvoorbeeld ons zenuwstelsel, onze eetlust, onze hormonen en ons immuunsysteem. Men vermoedt zelfs dat de samenstelling van de bacteriën van invloed is op onze stemming via deze darm-brein-connectie.  

De darmwand is voorzien van een barrièrelaag met microscopische gaatjes waar verteerde moleculen uit ons voedsel perfect doorheen kunnen glippen. Als we erg gestrest zijn (dat kan door spanningen, maar ook door extreem intensief sporten) dan begint de darm een beetje te 'lekken'. Brokjes eiwit en ander materiaal passeren de darmwand. Het immuunsysteem ziet ze aan voor ziekteverwekkers waardoor een sluimerende ontsteking op gang kan komen (dit verklaart bepaalde vormen van voedselovergevoeligheid).

De darmflora helpt te voorkomen dat de darm gaat lekken. En gebeurt dat toch, dan helpt de darmflora om de ontstekingsreactie in de hand te houden. Maar dat lukt alleen als de darmflora gezond is...

Veerkrachtige darmen

Nu is de darmflora erg complex. Er zijn in de darmen talloze bacteriesoorten in wisselende hoeveelheden actief. Er is niet één gezonde darmflora. Wel is duidelijk dat een zo groot mogelijke variatie aan verschillende bacteriën optimaal is. Dan is het systeem veerkrachtig en robuust en zijn we het best beschermd tegen darminfecties en allergieën bijvoorbeeld. Ook belangrijk: wat je als baby eet is bepalend voor de rest van je leven voor wat betreft je darmflora: moedermelk zorgt voor de beste basis.

Tips voor gezonde darmen

1. Een van de belangrijkste dingen die je kunt doen om je innerlijke 'dierentuin' fit en levendig te houden is gezond eten. De vezels in groente, fruit en peulvruchten zijn favoriet voer voor gunstige bacteriën, terwijl teveel suiker en vet zorgen voor een verzwakte populatie met ongenode gasten.
    
2. Gebruik antibiotica alleen als het volgens de (huis)arts écht nodig is: ze kunnen de darmflora ongunstig veranderen doordat ze sommige zeldzame nuttige bacteriën uitroeien.
    
3. Wees zéér matig met alcohol. Een paar glazen wijn of bier zijn genoeg om de darm extra doorlaatbaar te maken wat tot sluimerende ontstekingen leidt. Na een avond drinken heeft de darmwand drie dagen nodig om te herstellen en alle microscopische sluisjes weer dicht te zetten. Dus veel alcohol drinken of elke dag drinken is geen goed idee.
    
4. Nog niet zo lang geleden hoorde je vaak dat het eten of drinken van yoghurtdrankjes met probiotica onzin was. Steeds duidelijker wordt dat gunstige bacteriën die we via de voeding binnenkrijgen kunnen bijdragen aan de gezonde darmflora.

Niet alleen yoghurtdrankjes maar ook zuurkool, kaas, kefir en zure room bevatten gunstige bacteriën. Ook als je zelf augurken, uitjes of andere groente inlegt, ontstaan er goede bacteriën. Fermenteren is een trend en je kunt overal leuke recepten vinden. De augurken en dergelijke in de supermarkt zijn gepasteuriseerd met azijn en suiker, daar zitten geen goede bacteriën in.