Te weinig daglicht

Dat verschil in de hoeveelheid licht heeft invloed op onze hormonen, bijvoorbeeld het slaaphormoon melatonine. Melatonine wordt gemaakt door de pijnappelklier, dat is een klein gebiedje in de hersenen. De pijnappelklier reageert op licht en donker, via lichtgevoelige cellen in het netvlies van de ogen. Als het ’s avonds donker wordt, gaat de pijnappelklier steeds meer melatonine maken. Dat gebeurt vanaf een uur of 8 ’s avonds. Het maximum ligt rond middernacht, daarna vlakt de hoeveelheid melatonine af (en zijn we als het goed is diep in slaap).

Gelukshormoon

Een ander hormoon dat reageert op daglicht en dan vooral zonlicht is serotonine. Serotonine wordt vaak het gelukshormoon genoemd omdat het je een goed gevoel geeft: het maakt dat je tevreden en positief bent en er zin in hebt. Overdag als de zon schijnt maken we veel serotonine. De serotonine die je overdag maakt, wordt ’s avonds omgezet in melatonine. Hoe meer serotonine, hoe meer melatonine je kunt maken. Daarom slaap je dieper en beter na een dag in het volle zonlicht.

Licht in de winter

Omdat we in de winter minder daglicht zien, vlakt de productie van zowel melatonine als serotonine af waardoor het nacht- en dagritme minder duidelijk voelt. Daar kun je slecht of laat van gaan slapen en het kan meer moeite kosten om ’s morgens op te staan terwijl je overdag wat moe bent. Ook kan de eetlust toenemen. En omdat je minder serotonine produceert, kun je je wat somber gaan voelen. Bij sommige mensen is die winterdip zo ernstig dat je kunt spreken van een depressie.

Daglichtlamp

Er is maar één remedie: licht! Zoek als het even kan de buitenlucht op. In het weekend en in de lunchpauze bijvoorbeeld. Lukt dat echt niet, dan kun je veel baat hebben bij een daglichtlamp, die je in de ochtenduren enige tijd aanzet. Daarmee zijn de meeste mensen met een winterdip goed geholpen. Maar die daglichtlamp bevat geen UV-straling. Nu hebben we UV-licht misschien nog wel harder nodig dan daglicht, want UV-licht maakt in de huid vitamine D en gebruikt daarbij cholesterol als grondstof. Vitamine D of cholecalciferol is de spil van je hormoonaanmaak, botopbouw en immuunsysteem.

Teveel vitamine D

Men heeft lang gedacht dat hoge doses vitamine D giftig waren, waardoor het niet snel werd aangeraden. Inmiddels weten we dat vrijwel iedereen in de winter door te weinig daglicht een tekort oploopt aan vitamine D. Vooral ouderen en kleine kinderen die weinig buiten komen en mensen met een getinte huid lopen risico op serieuze gevolgen zoals botontkalking.

UV-straling bij te weinig daglicht

In de winter – als de zon nauwelijks schijnt – doe je er daarom goed aan om twee keer in de week haring, ansjovis of sardientjes te eten, die bevatten vitamine D. Of neem ouderwetse levertraan, daar zit het ook in. Sommige mensen gaan naar de zonnebank: de UV-straling van de zonnebank zorgt ook voor de aanmaak van vitamine D. Alleen kun je je afvragen of dit opweegt tegen de nadelen: rimpelvorming en veroudering van de huid en een groter risico op huidkanker.