Voeding bij diabetes

• Zetmeel: in brood, rijst, pasta, aardappelen, bindmiddelen, meel
• Vruchtensuiker (fructose): in fruit, appelmoes en alle sappen en smoothies
• Melksuiker (lactose) : in melk, karnemelk, kwark en yoghurt
• Kristalsuiker (glucose): in gewone tafelsuiker, maar ook in honing, stroop, jam, en alles waar suiker aan is toegevoegd
• Voedingsvezels: in groente, fruit, volkorenbrood, zilvervliesrijst, volkoren pasta en peulvruchten.
   

Hoe werkt dit in je lichaam?

Als je koolhydraten eet, dan worden alle koolhydraten in je voeding omgezet naar glucose (=suiker). Daardoor stijgt de waarde van je glucose in het bloed. De alvleesklier maakt vervolgens insuline aan en geeft deze af in het bloed. Insuline zorgt ervoor dat bloedsuiker kan worden opgenomen door alle cellen in het lichaam. Daardoor daalt je bloedsuikerspiegel weer.

Diabetes type 1 versus type 2:

Bij diabetes type 1 maakt de alvleesklier helemaal geen insuline meer aan. De cellen die insuline maken zijn vernield of stilgelegd door het eigen afweersysteem. Bij diabetes type 2 maakt de alvleesklier eerst nog wel insuline aan, maar het lichaam reageert niet goed meer op insuline. De bloedsuiker blijft te hoog en de alvleesklier maakt steeds meer insuline aan om de suikerspiegel toch te laten zakken. Op een gegeven moment maakt de alvleesklier ook bij diabetes type 2 steeds minder insuline aan.

Richtlijn en adviezen

In het algemeen gelden de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad voor voeding bij diabetes. Dit zijn de richtlijnen:

• Vervang witmeelproducten (zoals wit brood, witte rijst, witte pasta) door volkoren producten zoals volkorenbrood, zilvervliesrijst en volkoren pasta.
• Eet 2 stuks fruit (samen 200 gram) per dag.
• Eet minimaal 250 gram groente per dag
• Eet elke dag een handje (20-25 gram) ongezouten noten
• Eet minstens 1 portie peulvruchten per week
• Eet 1 keer per week vette vis (haring, zalm, makreel, spekbokking)
• Neem 2-4 porties zuivel (300-600 ml) per dag, zoals magere kwark, magere yoghurt, (karne)melk. Ongezoete sojamelk is een veganistisch alternatief.
• Beperk jezelf tot maximaal 500 gram rood vlees (runderen, schapen, geiten en varkens), inclusief vleeswaren per week.
• Eet zo min mogelijk bewerkt vlees: alle vleeswaren, zoals worst, ham of paté en bewerkt vlees zoals hamburger, worst en gemarineerd vlees. Het gaat om vlees dat voorafgaand aan de verkoop is bewerkt om de smaak of houdbaarheid te beïnvloeden door middel van roken, zouten, drogen en/of het toevoegen van conserveringsmiddelen. Het kan hierbij gaan om rood óf wit vlees.
• Drink geen alcohol, of matig je alcoholconsumptie naar maximaal 1 glas per dag.

Liever niet

• Vermijd bewerkte suikerhoudende producten. Denk aan koek, snoep, gebak enzovoorts. Deze producten bevatten weinig tot geen voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft, zoals vitamines, mineralen en vezels. Wel bevatten ze voedingsstoffen die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid bij een te hoge inname, zoals suiker, zout en verzadigd vet. Ook bevatten ze vaak veel calorieën, wat niet bevorderlijk is voor een gezond gewicht. Daarnaast zorgen deze producten voor een snelle piek in je bloedglucosewaarden. Des te meer reden om deze producten zo min mogelijk te eten.
• Vermijd frisdrank en suikerhoudende dranken. Deze producten bevatten ook veel calorieën en suiker. Een glas cola van 250 ml bevat bijvoorbeeld bijna 7 suikerklontjes en levert 103 calorieën. Daarnaast heb je vaak niet het idee dat je calorieën en suiker binnenkrijgt, omdat je het drinkt in plaats van eet. Het is beter om over te stappen op water of ongezoete thee en koffie. Light frisdranken zonder suiker en calorieën mogen wel, maar probeer hier ook de inname zoveel mogelijk te beperken. Light frisdrank tast je tanden aan vanwege de zuuraanvallen op je gebit.  Ook vruchtensap bevat veel suiker en calorieën. Eet daarom liever 2 porties fruit, dan het te drinken.
• Vervang alle witte producten door volkoren varianten. Wit brood, witte rijst en witte pasta bevatten geen/weinig vezels waardoor de koolhydraten snel omgezet worden tot glucose en dat zorgt voor een snel stijgende bloedsuikerspiegel.

Juist wel

Andere koolhydraatrijke producten worden wel aanbevolen om te eten. Bijvoorbeeld de volkoren pasta’s, zilvervliesrijst, peulvruchten en volkorenbrood. Deze bevatten wel gezonde voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen en vezels. Deze vezels zorgen er ook voor dat de bloedglucose minder snel stijgt en het geeft een vol gevoel. Vezels helpen om hart- en vaatziekten te voorkomen en ze zorgen voor een goede stoelgang. Het is wel verstandig om op de portiegrootte van deze producten te letten, zodat je bloedsuikerspiegel en je gewicht stabiel blijft. Een diëtist kan je een persoonlijk advies over de portiegroottes geven.