Weer aan de bak!
Zo versla je de donkere-dagen-dip
In september gaat het nog wel, maar zodra de klok een uurtje terug wordt gezet, zijn de dagen opeens zo kort! Het is nog schemer als de wekker weer gaat, en na een dag gewerkt kom je pas tegen het donker ‘s avonds thuis. Waar haal je de kracht vandaan om ’s avonds te gaan sporten als het buiten koud is en de zon steeds vroeger ondergaat?
Nu de zomer weer voorbij is en de avonden korter worden, hoe verleidelijker het wordt om steeds vaker het sporten over te slaan. Vraag maar aan sportschoolhouders hoe druk het is aan het eind van het jaar. De donkere jaargetijden doen iets met ons humeur en onze energie. Dat ligt aan de productie van de stoffen serotonine en melatonine. Van de eerste maak je minder, waardoor je je wat depressief en futloos kunt voelen en waardoor je meer behoefte hebt aan koolhydraatrijk voedsel (veelal zoetigheid!). Van melatonine maak je meer, waardoor je meer behoefte hebt aan slaap en waardoor je dag-nacht-ritme van slag kan raken. Er lijken minder uren in een dag te gaan.
Tel deze effecten bij elkaar op en je begrijpt waarom de gemiddelde persoon in de winter 2 kilo zwaarder wordt en sommige pechvogels nog veel meer. In beweging blijven is in de donkere jaargetijden de beste remedie om fit en op gewicht te blijven. Daarom is het nog belangrijker dan in de zomer dat je actief bent en dat je de rit maakt naar de sportschool, het zwembad of de tennisbaan. Maar hoe doe je dat als je ‘s avonds het liefst moe op de bank ploft?
1. Plan sport en beweging overdag
Als je na een lange werkdag te moe bent om te sporten, kun je proberen om tegen de signalen van je lichaam in te gaan. Maar meestal zal je aan je prestaties merken dat dit niet zo goed gaat. Het is beter om te anticiperen op het natuurlijke ritme van je lichaam en fysieke inspanning zoveel mogelijk overdag te plannen, als het nog licht is. Dus train in het weekend ’s morgens, zorg elke dag voor lichamelijke actie in de lunchpauze. Is dat echt niet mogelijk, ga dan meteen na je werk door naar de sportclub, nog voordat je billen de bank hebben kunnen raken. Kies eventueel een sportschool in de buurt van je werk, dan kun je – terwijl anderen in de file staan – lekker trainen en rijd je filevrij naar huis.
2. Zorg voor buitensport
In de winter is naar buiten gaan belangrijker dan in de zomer. Niet dat je onder een grijs wolkendek erg veel vitamine D aanmaakt (slik in de winter vitamine D, bijna iedereen heeft dat op onze breedtegraad nodig). Door buiten te zijn in het daglicht, help je je lichaam om de hormonen serotonine en melatonine goed af te stellen, waardoor je je minder last hebt van de winterdip. Daardoor blijf je actiever en dat betekent dat de kans kleiner is dat je te moe bent om te trainen.
3. Profiteer van kunstdaglicht
Merk je dat je echt last hebt van de winterdip? Dat je nergens zin in hebt, je humeur daalt tot beneden peil en dat je onverklaarbare trek hebt in zoetigheid? Misschien behoor je tot de mensen die officieel last hebben van SAD (seasonal affective disorder). Een wondermiddel is dan een daglichtlamp. Een studie uit 2008* liet bij 44% van de deelnemers een afname van de klachten zien. Er zijn wekker-daglichtlampen die ‘s morgens de zonsopgang imiteren. Er zijn ook daglichtlampen in een handig meeneemformaat. Die kun je op je bureau zetten, waardoor je beter functioneert en je je ’s avonds nog zo goed voelt dat je die training lekker meepakt.
- Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2013 Jan;17(1):49-55. Role of serotonin in seasonal affective disorder.
- Curr Obes Rep. 2018 Mar;7(1):1-5. The Trajectory from Mood to Obesity.
- Psychiatry Res. 2014 Dec 15;220(1-2):727-9. Sweet taste sensitivity is influenced by 5-HTTLPR genotype and affected in seasonal affective disorder.
- Altern Med Rev. 2005 Mar;10(1):5-13. Epidemiology, etiology, and natural treatment of seasonal affective disorder. Miller AL1.
- Chronobiol Int. 2014 Apr;31(3):305-19. Bright light therapy for depression: a review of its effects on chronobiology and the autonomic nervous system.
- J Affect Disord. 2008 Jun;108(3):291-6. Epub 2007 Nov 28. Light room therapy effective in mild forms of seasonal affective disorder--a randomised controlled study.